Varicella-zoster là một loại vi rút gây bệnh thủy đậu và bênh zô-na. Loại vi rút này nằm im bất động trong rễ dây thần kinh sau khi người bệnh bị thủy đậu. Theo viện y tế quốc gia Hoa kỳ, có tới 25% dân số sau khi được chữa khỏi bệnh thủy đậu thì sẽ mắc phải bệnh lý zô na một lần nào đó trong đời do sự hồi sinh của các virus này.
Thời gian và chừng mực nặng nhẹ của những người mắc bệnh zô-na với mỗi cá nhân là khác nhau. Dấu hiệu đầu tiên của căn bệnh zô-na là đau râm ran hoặc là tê bì ở một bên của cơ thể, thường là đau nhức ở lưng hoặc ngực nhưng đôi khi cũng lên cả mặt, đầu, cánh tay hoặc cẳng chân. Không những thế còn có các triệu chứng giống như bị cảm cúm như: buồn ói, ỉa chảy, rùng mình nhưng không bị sốt. Zô-na phát ban chỉ có thể được triệu chứng vài ngày sau khi căn bệnh bắt đầu có những biểu hiện này, hoặc cũng có thể sau vài tuần.
Vị trí phát ban thường là xung quanh lưng, bên cạnh sườn, bụng hoặc ngực do vi rút di chuyển bao quanh vị trí rễ dây thần kinh cảm giác bị tác động– loại dây thần kinh đi ra khỏi cột sống và bao phủ xung quanh 2 bên cơ thể. Cơn đau đi kèm với phát ban có thể ở chừng mực nhẹ hoặc nặng nhưng thông thường sẽ biến mất trong vòng 4 tuần. Các vị trí bị phát ban có thể sẽ để lại sẹo.
Hóc búa chủ yếu khi điều trị bệnh lý zô-na là chứng đau thần kinh sau khi mắc phải bệnh lý này. Chứng đau thần kinh này thường kéo dài khoảng vài tháng cho đến vài năm sau khi bệnh zô-na đã được chữa khỏi. Những ai mắc phải vấn đề này thường bị nóng dữ dội hoặc đau thắt như bị dao đâm tại những nơi trước đó bị phát ban, không những thế còn có cảm giác đau khốc liệt khi có ai sờ vào. Nguyên cớ chuẩn xác của vấn đề này thường rất khó xác định nhưng theo lý thuyết được gây ra bởi các nơi bị viêm trước đó là nguyên nhân gây ra dây thần kinh trở nên quá nhạy cảm nên các cơn đau vẫn được cảm nhận sau khi đã hết viêm.
Chứng đau mạn tính kết hợp với đau thần kinh sau khi bị zô-na gây lên những vấn đề hết sức khó khăn cho cuộc sống của người bệnh. Những hoạt động hàng ngày từ ăn uống cho tới tắm gội, mặc quần áo trở thành hết sức vất vả. Sau đó bệnh nhân còn có thể bị suy sụp tinh thần do đau mạn tính. Có rất nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng các biện pháp điều trị sớm cho bệnh lý zô-na có thể rút ngắn thời gian người bệnh bị đau đớn. Bệnh nhân nên được điều trị với các thuốc chống vi rút trong vòng 3 ngày khi bắt đầu bị phát ban.
Một mối quan tâm khác nảy sinh cùng với căn bệnh zô-na là các vấn đề về mắt. Nếu như mặt cũng bị ảnh hưởng, vi rút cũng có thể ảnh hưởng luôn cả đến giác mạc. Các thương tổn đến mắt sau đó có thể sẽ để lại sẹo, hạn chế tầm nhìn. Để giới hạn điều này chỉ có cách chữa trị bệnh thật sớm.
Các cơn đau ê ẩm vùng lưng và đau khác do bệnh zô-na gây ra có thể được xử lý bằng nhiều cách, lệ thuộc vào mức độ nặng nhẹ và sự ưa chuộng của bạn. Một số người thích sử dụng thuốc chống viêm, một số khác lại dùng miếng dán và kem gây tê để giới hạn đau buốt. Những ai thích dùng các cách thức tự nhiên thì lại sử dụng kem cáp-xai-xin. Cáp-xai-xin là một loại hóa chất chiết suất từ quả ớt cay và có công dụng giảm đau.